Jednym z dodatkowych składników wynagrodzenia jest premia, czyli świadczenie, którego wypłata jest uzależniona od spełnienia konkretnego i podlegającego weryfikacji warunku (zob. wyrok SN z 29.6.2005 r., I PK 272/04, Wokanda Nr 3/2006, poz. 29), dlatego wymogi jej otrzymania powinny zostać określone w regulaminie wynagradzania w sposób zrozumiały i czytelny dla pracowników (zob. wyrok SN z 6.12.2005 r., III PK 91/05, OSNP Nr 21–22/2006, poz. 316). Spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych prze*s*łanek premiowych powoduje bowiem powstanie prawa podmiotowego do przyznania dla niego premii (zob. wyrok SA w Warszawie z 20.4.2005 r., III APa 17/05, Apel.-W-wa Nr 3/2005, poz. 15; wyrok SN z 9.7.1998 r., I PKN 235/98, OSNP 15/1999, poz. 488; wyrok SN z 30.3.1977 r., I PRN 26/77, PiZS Nr 8/1978, poz. 80). W konsekwencji w sprawie o roszczenie premiowe ocena sądu obejmuje ogół przesłanek warunkujących nabycie uprawnień premiowych (tzw. układ warunkujący), w tym także tych, od których wystąpienia zależy uruchomienie funduszu premiowego. W układzie warunkującym prawo do premii uzyskanie określonego wyniku końcowego realizowanego kontraktu należy traktować jako zadanie premiowe (o charakterze globalnym). Realizacja zadania premiowego podlega zaś ocenom i badaniom sądu (zob. wyrok SN z 21.9.1990 r., I PR 203/90, OSP Nr 7/1991, poz. 166).
Premia regulaminowa
Odmiennie wygląda sytuacja w przypadku premii regulaminowej, która charakteryzuje się tym, że jej zasady określone są w przepisach płacowych danego pracodawcy w sposób skonkretyzowany i obiektywny, a przez to pozwalający na ustalenie, w jakich przypadkach i w jakiej wysokości pracodawca zobowiązany jest do wypłaty premii.
Premia tego rodzaju może być skutecznie dochodzona przez pracownika przed sądem, jeśli spełnił on przesłanki do jej otrzymania. Tak też wskazywał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 20 kwietnia 2005 r. (III Apa 17/05, Pr. Przdsięb. 2006/11/22), stwierdzając, że spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych przesłanek premiowych powoduje powstanie prawa podmiotowego do przyznania mu premii. Zbliżony pogląd wyraził SN w wyroku z 9 lipca 1998 r. (I PKN 235/98, OSNP 1999/15/488), podnosząc, że jeżeli strony w umowie o pracę uzgodniły przesłanki nabycia prawa do konkretnego składnika wynagrodzenia, to spełnienie tych przestanek uzasadnia roszczenie pracownika o jego wypłatę.
